Een mooie studie over de Psalmen

In How to Read and Understand the Psalms geven Bruce K. Waltke en Fred G. Zaspel een brede analyse van het boek van de Psalmen. Waltke gaf tientallen jaren les over de Psalmen aan het Dallas Theological Seminary, Regent College, Westminster Theological Seminary, Reformed Theological Seminary en Knox Theological Seminary, terwijl Zaspel predikant is van de Reformed Baptist Church in Franconia, Pennsylvania en adjunct-hoogleraar systematische theologie aan het Southern Baptist Theological Seminary.

How to Read and Understand the Psalms is vooral gebaseerd op colleges en lezingen die Waltke in de loop van de jaren heeft gegeven. Aan de orde komen de verschillende soorten Psalmen, Hebreeuwse poëzie, retorische technieken en de ordening van het boek van de Psalmen. De studie sluit af met een drietal appendices van Waltke over de opschriften van de Psalmen, het canoniek lezen van de Psalmen en een kort overzicht van de genres van de Psalmen.

In onderscheid met meerdere andere oudtestamentici wordt door de auteurs de betekenis van de opschriften boven de Psalmen hoog aangeslagen. Onder andere het feit dat zij in de nabijbelse liederen van Qumran niet voorkomen, laat zien dat ze oud zijn. Daarop wijst ook het gegeven dat de vertalers van de Septuaginta ze al niet meer helemaal begrepen.

Waltke en Zaspel nemen ook het auteurschap van David serieus. In de Masoretische tekst van het Oude Testament worden 73 Psalmen expliciet aan David toegeschreven. In de uitleg die de Heere Jezus in het Nieuwe Testament biedt van Psalm 110 is het auteurschap van David essentieel voor Zijn argumentatie. De koning die als Adoni (mijn Heer) wordt bezongen is niet David maar evenals in Psalm 2 en 72 de Vorst die komt. Er wordt in deze Psalmen niet over David gesproken maar David zelf spreekt over de toekomende Vorst uit zijn huis. Alleen Jezus beantwoordt ten volle aan het portret dat in deze Psalmen van de koning uit het huis van David wordt geschilderd.

Bij de uitleg van de Psalmen die aan David worden toegeschreven, verdisconteren de auteurs dat de spreker, zowel als het gaat om klacht als om dankzegging, de koning is. Dat is bewijs voor hen – en naar mijn overtuiging terecht – dat ook deze Psalmen en niet alleen de Psalmen die expliciet koninklijk zijn, een messiaans karakter hebben. In navolging van vele andere oudtestamentici wijzen zij erop dat Psalm 2 samen met Psalm 1 een introductie is van het gehele boek van de Psalmen en daarom welbewust aan het begin zijn geplaatst. Daarmee reiken de eindredacteuren van het boek van de Psalmen een sleutel aan voor het verstaan van de Psalmen.

In de appendix over het canoniek lezen van de Psalmen legt Waltke de vinger bij het verschil van zijn invulling daarvan en die van Brevard Childs. Voor Childs behoeft de canonieke weergave van de geschiedenis van Israël niet de echte geschiedenis te weerspiegelen. Dat ligt voor Waltke anders. Voor Childs is het ook geen bezwaar dat bij de canonieke betekenis de historische betekenis geen plaats meer heeft.

Waltke valt Childs bij dat wij de teksten uiteindelijk in hun canonieke vorm moeten lezen maar is ervan overtuigd dat de canonieke betekenis in het verlengde ligt van eerdere betekenissen gedurende het proces van canonisatie. Het is niet zo dat de nieuwtestamentische canonieke betekenis van de Psalmen feitelijk een terug projecteren is van het Nieuwe Testament in het Oude Testament.

Voor Waltke groeit de nieuwtestamentische betekenis organisch uit die van het Oude Testament. Daarin val ik hem van harte bij. Terzijde merk ik op dat ik het verontrustend acht dat in Nederland ook door gereformeerde Bijbelwetenschappers vaak nauwelijks kanttekeningen bij Childs worden geplaatst en hij feitelijk als een betrouwbare gids wordt gepresenteerd. Dan roept de vraag op of men zelf er wel echt van overtuigd is dat Christus werkelijk in het Oude Testament is verborgen.

Meerdere Psalmen worden in How to Read and Understand the Psalms grondig uitgelegd. Daarom kan deze studie niet alleen worden aanbevolen als inleiding op de Psalmen, maar ook als commentaar bij de voorbereiding van een preek over de Psalmen. Het was voor mij een feest deze studie te lezen. Hier worden godsvrucht en wetenschap niet van elkaar gescheiden maar op elkaar betrokken.

Ik heb slechts eenmaal bij het lezen een echte kanttekening geplaatst. Dan gaat het om het verbreken van de koppen van de draken en van de Leviathan in Psalm 74:13-14. De auteurs betrekken deze uitspraken op de schepping. Echter, hier en elders in het Oude Testament wordt de strijd tegen de chaosmachten in onderscheid met de umwelt niet op Gods scheppend handelen betrokken, maar op Zijn grote daden in de geschiedenis. De chaosmachten worden gehistoriseerd en verbonden met de tegenover Israël vijandige machten van Egypte en Babel.

Bruce K. Waltke en Fred G. Zaspel, How to Read and Understand the Psalms (Wheaton: Crossway Books, 2023), hardcover 608 p., $49,99 (ISBN 9781433584336)