Calvijn is een bekwaam Schriftuitlegger. Onder de Reformatoren spant hij ongetwijfeld de kroon. Zonder overdrijving kunnen wij zeggen dat hij tot de grootste Schriftuitleggers uit de Kerk der eeuwen behoort. Zij die kennis hebben van de geschiedenis van kerk, theologie en exegese zullen dat vol-mondig toegeven, ook als zij theologisch Calvijn niet in alle opzichten kunnen volgen of zelfs behoorlijk ver van hem vandaan staan.
Calvijns inzicht in de Schrift blijkt niet alleen uit zijn Bijbelcommentaren maar ook uit zijn preken. De grote hervormer preekte in principe elke zondag en daarnaast om de andere week elke dag. De zondagse preken gingen over teksten uit het Nieuwe Testament en de doordeweekse over een oudtestamentische tekst. Dat Calvijn in staat was zo vaak te preken en dan telkens weer over een andere tekst, had te maken met het feit dat hij dagelijkse leefde bij de Schriften die hij in de brontalen las. Hij was ook een man met een buitengewoon verstand en buitengewone gaven. Het Griekse Nieuwe Testament kende hij nagenoeg uit zijn hoofd.
Zijn kennis, gaven, bekwaamheid verklaren dat hij in een wel heel korte tijd een preek kon voor-bereiden. Studenten heb ik altijd gezegd dat zij dit Calvijn alleen maar mogen nadoen als zij hem ook in andere opzichten naderen. Dat Calvijn een man was van de kern van de Bijbelse boodschap bemerken we aan het feit dat zijn hoorders niet alleen wilde onderwijzen. Hij wilde gewetens overtuigen, harten in brand zetten en de wil tot vernieuwing brengen.
In de diepe overtuiging dat de Schrift de stem is van de levende God ontvouwde hij de Schrift. Hij wenste dat zijn hoorders hun vervreemding van God gingen verstaan, dat zij de Heere Jezus Christus als Zaligmaker nodig hadden en leerden leven uit de belofte van het nieuwe leven in Hem. Een predikant is krachtens zijn roeping die verzegeld is door de Heilige Geest en erkend door de gemeente, een gezang van Christus die zich geroepen mag weten de onuitputtelijke schatten van Gods genade in Christus uit te stallen met als doel dat zijn hoorders op Hem leven vertrouwen en uit Hem leren leven.
Calvijn was overtuigd van het grote belang van zowel het boek Handelingen als de Pastorale Brieven van Paulus als het ging om de dienst van het Woord en de ordening van het kerkelijke leven. Juist ook daarin wilde hij dat de kerk gereformeerd werd naar het Woord van God. Met betrekking tot de tweede brief aan Timotheüs betuigde hij als voor zijn hoorders zijn serie preken over deze brief introduceert: ‘Als wij deze brief aandachtig lezen, zien dat Gods Geest daar Zichzelf met zo’n kracht en majesteit openbaart dat wij niet kunnen voorkomen dat wij ons met ontzag vervuld voelen.’
In de jaren 1554-1555 hield de hervormer 101 preken over de Pastorale Brieven. Zij waren evenals Calvijns andere preken in steno opgenomen en verschenen in 1561 in Genève van de pers. Daarvoor waren al anoniem twee preken over 2 Tim. 1:8-10 in Londen in een Engelse vertaling verschenen. Een vertaling van alle preken door Laurence Tomson volgde in 1579. De Banner of Truth verzorgde daarvan een facsimile-reprint in 1983.
Al is de Engelse taal sinds de zestiende eeuw minder veranderd dan de Nederlandse, ook voor Engelse lezers werd deze vertaling door de taalontwikkeling minder toegankelijk. Verheugend is daarom dat Robert White de preken van Calvijn over de Pastorale Brieven vanuit het oud-Frans in eigentijds Engels en de Banner of Truth ook deze uitgave wilde publiceren. De preken over Titus verschenen in 2015 en die over 1 en 2 Timotheüs in 2018.
Aan de kunde van White als vertaler hoeven we niet te twijfelen. Hij was tot aan zijn pensionering verbonden aan afdeling Franse Studies van de Universiteit van Sydney en is een groot kenner van de Reformatie in de Franssprekende delen van Europa. De gebeden die Calvijn aan het einde van elke preek uitsprak, zijn in deze uitgaven opgenomen. Dat verhoogt de waarde ervan. Juist in zijn gebeden kijken we – zoals dat overigens voor alle gelovigen geldt – Calvijn in het hart.
Voor wie geen oud-Frans leest en voor wie het Engels van de zestiende eeuw een probleem is maar wel eigentijds Engels kan lezen (en dat zal van meerderen gelden), kan ik deze editie van de Engelse vertaling van de preken van Calvijn over de Pastorale Brieven van harte aanbevelen. Ze zijn een venster om de boodschap die de Heilige Geest ons met deze brieven wilde meegeven beter te doen verstaan. Voor mijzelf was het lezen ervan een verkwikking voor mijn ziel.
John Calvin, Sermons on Titus, vertaling Robert White (Edinburgh: The Banner of Truth, 2015), hardcover 312 pp., £15,– (ISBN 9781848715691); Sermons on 1 Timothy, vertaling Robert White (Edinburgh: The Banner of Truth, 2018), hardcover 864 pp., £19,– (ISBN 9781848717992) en Sermons on 2 Timothy, vertaling Robert White (Edinburgh: The Banner of Truth, 2018), hardcover 488 pp., £16. – (ISBN 9781848718401).
Dr. P. de Vries - artikelen en opinie 