De mens wikt, God beschikt. God, het kwaad en het lijden in Calvijns Job-preken

Voor Calvijn was het geloof in Gods Vaderlijke voorzienigheid essentieel voor een christen. Dat geloof maakt het in de moeilijkste omstandigheden ongelooflijk gerust. Als het zoontje geboren uit het huwelijk tussen Calvijn en Idelette van Buren kort na zijn geboorte overlijdt, schrijft Calvijn aan een vriend: ‘Zou God Die Zelf Vader is, niet weten wat goed is voor Zijn kinderen?!’

Als het gaat om voor ons donkere en meer dan eens zo onbegrijpelijke kant van Gods Vaderlijke voorzienigheid, is in de Bijbel het boek Job daarin treffend. Niet bevreemdend is dat de preken van Calvijn over het boek Job van grote kracht zijn. Niet alleen maar toch zeker in deze preken zien we de bevindelijke zijde van Calvijn.

In 2016 schreef Ton Ouwerkerk een academische studie Verborgen teugel, die handelt over Gods voorzienigheid en het kwaad in Calvijns Job-preken. Dit jaar verscheen daarvan een vereenvoudigde uitgave die goed leesbaar is voor een breed publiek. Ouwerkerk (1951) is theoloog, voorheen hervormd predikant en docent klassieke talen en godsdienst. In de tijd dat hij predikant was, kende ik Ouwerkerk van een afstand. Ik verzorgde eens in de tijd dat hij de Hervormde Gemeente in Zetten-Andelst diende, een reformatieavond.

Persoonlijk contact kreeg ik met Ouwerkerk toen hij met grote regelmaat onder mijn gehoor kwam in de Hersteld Hervormde Gemeente van Waarder en Driebruggen. Geestelijk vonden we elkaar in de inhoud van Psalm 51 en 32. Sinds die tijd zijn we elkaar nooit meer geheel uit het oog verloren. Ouwerkerk is nog altijd actief. Dat blijkt niet alleen uit dit boekje dat inmiddels een aantal jaren geleden uitkwam, maar ook uit feit dat dit jaar een boekje van zijn hand verscheen over Calvijns omgang met het Oude Testament. Daarop hoop ik in de toekomst nog een keer in te gaan.

Terecht is Ouwerkerk overtuigd van de relevantie van de preken van Calvijn over Job. Ze betuigen ons dat God waarachtig is, maar ook ons begrip te boven gaat. We moeten niet bij de mens maar bij God beginnen om in Hem te eindigen. Troost uit Gods voorzienigheid putten wij als wij in geloof verbonden met de Middelaar de Heere Jezus Christus Die in alle dingen verzocht is als wij maar zonder zonde. Zo ontvangen wij in geloof bij tijden hemelse troost en blijdschap.

Vragen naar Gods leiding in voorspoed maar vooral in tegenspoed zijn de eeuwen door gesteld. In dit boekje wordt aan de hand van Calvijns preken over Job aangewezen hoe een christen met die vragen moet omgaan en welk antwoord hij van God mag verwachten. De auteur voegde aan het einde van de hoofdstukken bewust geen gespreksvragen toe in de wetenschap dat de stof zelf voldoende vragen oproept.

Ton Ouwerkerk, De mens wikt, God beschikt. God, het kwaad en het lijden in Calvijns Job-preken (Boekscout: Soest, 2021), paperback 137 pp., €19, — (ISBN 9789464314069)