God heeft gesproken

De bron en norm van de christelijke geloofsleer is de Bijbel. Echter, de formuleringen van de geloofsleer zijn niet in ene vacuüm ontstaan. De anglicaan Gerald Bray, research professor godgeleerdheid, geschiedenis en geloofsleer aan de Beason Divinity School, heeft een uit­gebreid overzicht gegeven van de geschiedenis van de christelijke theologie. Na een inlei­ding volgen zes delen over de persoon en het werk van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. De auteur eindigt met een deel over de drie-eenheid. De delen zijn elk weer onderverdeeld in hoofdstukken. Op de uitvoerige inleiding na, die ook uit meerdere hoofdstukken bestaat, begint de au­teur elk deel bij begint bij de Vroege Kerk en eindigt hij in het heden.

In de inleiding stelt Bray dat de eerste christenen dezelfde Bijbel lazen als hun Joodse volks­genoten en zij zich evenals de heidenen die tot de christelijke kerk waren toegetreden zichzelf volledig identi-ficeerden met de geschiedenis van Israël. Het grote verschil was dat zij Abraham niet door de lens van Mozes lazen maar omgekeerd.

God Has Spoken is een magistraal overzichtswerk. Hier en daar plaatste ik een vraagteken. Zij schrijft Bray zonder er commentaar bij te leveren dat menig eigentijds lezer de kerkvaders, waarbij dan met name Augustinus wordt genoemd, niet zal bijvallen in de overtuiging dat de lichamelijke dood een gevolg is van de zonde. Soms is de auteur ondanks de omvang van het werk toch beknopt. Zo bespreekt hij wel de inspiratie van de Schrift vanuit het perspectief van de Vroege Kerk, maar gaat hij niet in op het feit dat de wegen van Rome en Reformatie uit­een­gingen ten aanzien van het gezag van de Schrift.

Evenmin wordt aan de orde gesteld dat tot aan de Verlichting de Schrift als bron van Gods­ken­nis werd gezien, terwijl menigeen na de Verlichting de Schrift ziet als een gezagheb­bende neer­slag van de zienswijze van de gelovige gemeenschap ten aanzien van God. Wie het slot­hoofdstuk leest, bemerkt dat Bray zelf op de laatste lijn zit. Ik draai er niet om heen dat ik dit zeer betreur. Wie dit zeer informatieve handboek gebruikt, dient wel de ziens­wijze van de auteur op de aard van de openbaring niet te vergeten. Wie hem daarin niet volgt, zal zaken soms anders waarderen.

Gerald Bray, God Has Spoken. A History of Christian Theology (Leicester: Apollos, 2014) hardcover 1260 pp., £ 39,99 (ISBN 9781783591626)