Het Bijbelse zicht op de verhouding van man en vrouw

Council of Biblical Manhood en Womanhood 

Gemeengoed in de westerse samenleving is de gedachte dat man en vrouw volledig aan elkaar gelijk zijn en er geen onderscheid in taak en positie mag zijn. Het behoeft geen betoog dat deze zienswijze niet spoort met de klassiek christelijke visie op huwelijk en gezin. In de Verenigde Staten roept de Council of Biblical Manhood en Womanhood  al jaren de klassiek christelijke visie vast te houden of daar naar  terug te keren. Ongetwijfeld is Nashville Statement de bekendste publicatie van de Council of Biblical Manhood en Womanhood, al is in de Nederlandse pers inclusief de kerkelijke pers deze band nauwelijks belicht.

Dat de Nashville Statement in 2017 verscheen is niet toevallig. In 2015 legaliseerde het Amerikaanse hooggerechtshof met een meerderheid van vijf tegen vier stemmen het huwelijk tussen personen van gelijk geslacht en herdefinieerde daarmee het begrip huwelijk en echtgenoot. Wie zich dit realiseert kan zich afvragen waarom de Nederlandse kerken en christenen niet kort na 2001 een gezamenlijk publiek getuigenis lieten uitgaan naar overheid en samenleving. Immers, als eerste land ter wereld legaliseerde Nederland in dat jaar het huwelijk tussen twee personen van hetzelfde geslacht. Maar goed, dit terzijde.

De Council of Biblical Manhood en Womanhood  is opgericht op initiatief van Wayne Grudem en John Piper. Omdat meerdere van zijn geschriften in het Nederlands zijn vertaald, is de laatste in Nederland bekender dan de eerste. Zowel Grudem als Piper zijn baptist. Welbewust werden in het bestuur van de Council of Biblical Manhood en Womanhood  ook niet-baptisten opgenomen. Immers de thematiek van de verhouding van man en vrouw raakt de kerk in al haar variëteiten. Als het gaat om gehoor-zaamheid aan de Schrift kunnen baptisten, presbyterianen, gereformeerden en congregationalisten elkaar de hand geven.

 

Piper en de Nashville Statement

Grudem en Piper maken nog altijd deel uit van de Council of Biblical Manhood en Womanhood. Beiden waren nauw betrokken bij de opstelling van de Nashville Statement. Iets wat trouwens ook gold voor Rosaria Champagne Butterfield. Zij is in Nederland bekend geworden omdat uitgeverij De Banier een vertaling verzorgde van het autobiografische verslag van haar bekering onder de titel Een onwaar-schijnlijke bekering. De Nashville Statement riep in de Verenigde Staten kritiek op, maar die viel in het niet bij de storm die in Nederland opstak, nadat de Nederlandse vertaling ervan breed bekend werd.

Bij zijn laatste bezoek aan Nederland werd Piper onder andere door het Nederlands Dagblad gevraagd hoe hij die kritiek zag. Hem werden twee vragen voorgelegd. Ik geef zowel de vragen als de antwoorden door.

In Nederland was er veel ophef over de Nashvilleverklaring. Ook verschillende orthodoxe protestantse kerken vonden dit niet de manier om over de rug van kwetsbare homo’s zo’n hard geloofsstatement te maken. Begrijpt u dat?

‘Ik ben het er niet mee eens dat de verklaring te hard is voor homo’s. Toen ik de kritiek hoorde, die ik overigens verwachtte, heb ik alles nog eens nagelezen. Als je het met de Bijbel in de hand leest, is er pastorale fijngevoeligheid richting deze echt kwetsbare, beschadigde mensen. Ik zou met iedereen die mij hierop aanspreekt om de tafel willen zitten om de tekst door te nemen. Maar het echte thema is niet het gebrek aan pastorale gevoeligheid, maar de positie die het inneemt: dat homoseksuele verlan-gens gebroken verlangens zijn. Reken maar dat ik sommige homo’s heel goed ken, dit is geen theore-tisch vraagstuk. Ik ga hun leven niet makkelijker maken door te zeggen: het maakt niet uit. Dat is de oplossing die de wereld biedt. Nee, als je handelt naar je verlangens, zondig je. Volhard je daarin, dan maakt het je kapot. Dat zo stellen, maakt mensen furieus.’

Is het niet vreemd dat de kerk haar eigen identiteit sterk benadrukt op juist zo’n moeitevol thema?

‘De wereld hanteert een agenda van acceptatie, niet de kerk. De kerk reageert op wat de wereld keer op keer benadrukt. Als iemand je onder de neus drukt dat homoseksuele gevoelens goed en recht en prachtig zijn, en je hebt een boek van God in handen waarin staat dat dat niet zo is, kun je dat boek dichtdoen en besluiten niets te zeggen. Je vraagstelling is verkeerd: dit gaat niet over identiteit, de kerk wordt door de wereld geforceerd te zeggen wat ze gelooft. Als voorganger heb ik in mijn gemeente 33 jaar lang regelmatig gepreekt over seksualiteit, denk niet dat onze gemeente bekend staat als kerk die homo’s haat. Integendeel, we houden van ze, we willen voor ze sterven, we willen dat ze bij ons horen.’

De Nederlandse  kerk doet er goed aan deze woorden van Piper ter harte te nemen en in praktijk te brengen. Duidelijkheid in getuigenis en verbonden met een bewogen en liefdevolle benadering van mensen in nood. Mensen die daarom er ook zelf bij gebaat zijn dat hen wordt voorgehouden wat God van hen vraagt maar ook van de kracht die God wil geven aan hen die tot Zijn eer begeren te leven.

 

De verhouding man en vrouw

De Nashville Statement mag dan de bekendste verklaring zijn die de Council of Biblical Manhood en Womanhood het licht deed zien maar kort na de oprichting kwam in december 1987 de Danvers Statement uit. Daarin worden lijnen getrokken over de verhouding van man en vrouw. Een grondige onderbouwing van de verklaring werd gegeven in een lijvige publicatie die onder redactie van Piper en Grudem uitkwam onder de titel Recovering Biblical Manhood and Womanhood. In 2016 verscheen een herdruk van het tweede hoofdstuk van deze publicatie met de titel 50 Crucial Questions: An Overview of Central Concerns about Manhood and Womanhood.

Piper en Grudem laten zien dat de man binnen het huwelijk het hoofd is van de vrouw. Hij is geroepen het gezin te leiden. Naar buiten toe draagt hij de eindverantwoordelijkheid. De eerste taak van een getrouwde vrouw is er te zijn voor haar man en voor de kinderen als het huwelijk met de kinderzegen wordt bekroond. Waar dit beginsel wordt losgelaten, zal men steeds meer moeite krijgen met het feit dat de Bijbel de ambten van ouderling en diaken voor de man  reserveert. Immers daarin is het Nieuwe Testament niet onduidelijk. Hoeveel taken en diensten vrouwen ook hadden in de nieuwtestamen-tische gemeente, het geven van leiding en van publiek onderwijs in het midden van de gemeente was voorbehouden aan mannen.

Het feit dat de man het hoofd van de vrouw is, heeft ook maatschappelijke consequenties. Hier is het minder eenvoudig om te zeggen welke taak en plaats een vrouw wel kan vervullen en niet. Dat geldt zeker voor een ongetrouwde vrouw. Het komt er dan vooral op aan dat een vrouw die christen is uitstraalt dat zij zich bewust is van Gods scheppingsorde die aan man en vrouw een eigen positie gaf.

Al jaren geleden gaven Grudem en Piper aan dat wie niet denkt vanuit de scheppingsorde wellicht op de duur ook de vraag zal gaan stellen of een seksuele relatie per definitie een relatie tussen een  man en vrouw moet zijn. Dit is een profetie gebleken. Waar kerken de scheppingsorde niet voluit respec-teren banen zij de weg voor de zienswijze dat het Bijbelse huwelijk niet langer als volstrekt uniek wordt gezien en de enige plaats is waar seksualiteit een plaats mag hebben.

 

Doorwerking van het getuigenis van de Council of Biblical Manhood en Womanhood 

Het getuigenis van de Council of Biblical Manhood en Womanhood is niet zonder vrucht gebleven. Onder ander in de  The Faith and Mission Statement  die de Southern Baptist Convention in 2000 aannam, zien we het gedachtegoed van de Danvers Statement terug. We lezen daar: ‘Man en vrouw zijn van gelijke waarde voor God, omdat beiden naar Gods beeld zijn geschapen. De huwelijksrelatie modelleert hoe God zich verhoudt tot Zijn volk.

Een man moet zijn vrouw liefhebben zoals Christus de kerk liefhad. Hij heeft de door God geschonken verantwoordelijkheid om zijn gezin te voorzien, te beschermen en te leiden. Een vrouw moet zich genadig onderwerpen aan de dienende leiding van haar man, zelfs als de kerk zich vrijwillig onder-werpt aan het hoofdschap van Christus. Zij, die naar het beeld van God is zoals haar man en dus gelijk aan hem, heeft de door God gegeven verantwoordelijkheid om haar man te respecteren en zijn helper te zijn en te dienen bij het beheren van het huishouden en het voeden van de volgende generatie.

Daarnaast kan ook de Presbyterian Church of America worden genoemd. Een kerk die ontstond mede omdat de Zuidelijke Presbyteriaanse Kerk de ambten voor de vrouw openstelde. Deze kerk is inmid-dels in alle staten vertegenwoordigd en houdt nog altijd vast aan het Bijbelse getuigenis over de verhouding van man en vrouw.

De Southern Baptist Convention nam in de zomer van 2019 een resolutie aan die geënt is op de Nashville Statement. Meerdere theologische hogescholen in de kring van de Zuidelijke Baptisten heb-ben zowel de Danvers Stament als de Nashville Statement in hun grondslag opgenomen. Van hoog-leraren en docenten wordt gevraagd er expliciet mee in te stemmen. Ook de synode van de Presbyte-rian Church of America betuigde in de zomer van 2019 instemming met de Nashville Statement.

Nodig is dat wij juist ook daar uitkomen voor het Bijbelse getuigenis waar het botst met de tijdgeest. Mohler, de president van Southern Baptist Theological Seminary, stelde heel terecht dat christenen geroepen zijn die aspecten van de christelijke boodschap expliciet te maken die al verankerd liggen in de historische, christelijke belijdenissen. Eeuwenlang was vanuit het gezag en de boodschap van de Schrift onomstreden dat ambten in de kerk alleen aan de man toekomen en tot voor kort viel het een-voudig volstrekt buiten het gezichtsveld van christenen dat men ook bij een relatie tussen personen van hetzelfde geslacht van een ‘huwelijk’ zou kunnen spreken.

De gedachte dat als hier expliciet beleden wordt er iets toegevoegd wordt aan het klassieke en univer-sele getuigenis van de kerk der eeuwen is wel uiterst merkwaardig. Het tegendeel is het geval wie hier met de tijdgeest meegaat of zwijgt is ontrouw aan het getuigenis van de ene heilige, algemene christe-lijke kerk. Het is een zegen dat de Heere aan Zijn kerk mannen als Grudem en Piper heeft gegeven om christenen hierbij te bepalen.

N.a.v. John Piper & Wayne Grudem, 50 Crucial Questions: An Overview of Central Concerns about Manhood and Womanhood (Wheaton: Crossway Books, 2016), paperback 94 pp., $9,90 (ISBN 9781433551819)