Goede biografieën over personen uit de kerkgeschiedenis maken concreet dat de HEERE Zijn kerk in stand houdt en bewaart. Een gevaar van dat de schrijver ervan bedreigt is dat de indruk wordt gewekt dat de beschreven persoon niet of nauwelijks gebreken had en zo meer de persoon in kwestie dan de Christus als de Koning van Zijn kerk centraal staat. Dat gevaar moet ons niet tot de zienswijze brengen dat er helemaal niet over personen in de kerkgeschiedenis tot lering voor een nieuwe generatie mag worden geschreven. Uit het feit dat er preken gehouden zijn die wel heel weinig inhoud hadden of zo niet in het ene dan wel in het andere opzicht zeer matig waren, trekken we toch ook niet de conclusie dat er beter helemaal met preken kan worden gestopt?!
Ook als we verdisconteren dat het Engelse taalgebied veel groter is dan het Nederlandse blijft nog staan dat er in de Engelssprekende wereld veel meer goede kerkhistorische biografieën zijn versche-nen dan in ons land. Vooral veel biografieën over predikanten lijden aan het gebrek dat ik con-stateerde. Er zijn kerkhistorische biografieën over de groten uit de kerkgeschiedenis. Dan denk ik aan mannen als Augustinus, Luther en Calvijn. Daarbij vult de ene biografie de andere aan.
Nu moeten we oppassen dat wij menen dat God alleen zeer grote predikers en theologen gebruikt heeft om Zijn kerk in stand te houden. De eeuwen door zijn er overal waar de kerk des Heeren is predikanten geweest in dorpen en steden die in alle getrouwheid hun werk deden zonder dat zij in de kerkgeschiedenis naam hebben gemaakt. Tal van deze predikers niet of nauwelijks schriftelijk iets nagelaten. Anderen hebben prekenbundels of stichtelijke werken op hun naam staan. Soms werd na hun dood hun leven door een familielid of vriend beschreven.
Als het goed beschreven is, kunnen we juist van het leven van deze predikers iets leren. Ze staan dichter bij ons dan de groten uit de kerkgeschiedenis. Dat geldt niet alleen voor gemeenteleden maar ook voor predikanten. Het lezen van zo’n biografie kan een aansporing en bemoediging zijn om in getrouw arbeiden te volharden ook al trekt dat weinig aandacht. Een biografie die in dit kader past is die over de Schotse prediker William Hamilton Burns (1779-1859) geschreven door zijn zoon Islay Burns. William Hamilton Burns was de vader van William Chalmers Burns. Als zendeling in China en prediker, kreeg hij een veel bredere bekendheid dan zijn vader. Dat neemt niet weg dat ook van het leven van zijn vader te leren valt.
William Hamilton Burns werd opgevoed in de vreze des HEEREN. Al jong vertoonde hij de kenmerken van genade. Tijdens zijn studie theologie in Edinburgh waren niet alleen de colleges vormend voor hem maar ook de contacten die hij in deze stad had met kinderen van God. De Heere gebruikte deze contacten om hem bij het geloof te bewaren en ernst te maken met het zoeken van een nauwe omgang met God. In 1800 werd hij tot predikant van de Kerk van Schotland in Dun bevestigd. Hij diende dit dorp tot 1821. Bewust zegt ik ‘dit dorp’ want als predikant van de Kerk van Schotland wist hij zich predikant van de gehele gemeenschap en voelde hij zich verantwoordelijk voor het geestelijk welzijn van alle inwoners.
In 1821 nam hij een beroep aan naar Kilsyth, een plaats die heel wat groter was. In de achttiende eeuw had hier onder de prediking van James Robe een opwekking plaats gevonden. Bijna tachtig jaar laten kon Burns de vruchten daarvan nog altijd merken. Meer dan in zijn eerste gemeente ontmoette hij hier christenen die geoefend waren in de genade. Groot was zijn blijdschap en verwondering toen ook hij in 1839 in Kilsyth een opleving mocht meemaken. Deze kregen in die tijd op meer plaatsen in Schotland gestalte. Toen Robert Murray M’Cheyne een reis ondernam naar het heilige land, verving de al genoemde William Chalmers Burns hem in de kansel van Dundee. Juist in die tijd vond een opleving plaats waarom onder ander M’Cheyne zo vurig had gebeden.
Het groeiende aantal predikers van vrije genade in de Kerk van Schotland was een van de redenen voor spanningen binnen deze kerk. Geestelijke leidsman van deze predikers was Thomas Chalmers die als jong predikant deze leer juist had bestreden en de mening geventileerd dat het aantal de aanhangers ervan vanzelf steeds minder zou worden. De vraag of een gemeente het recht had haar eigen predikant te beroepen werd binnen de Kerk van Schotland aanleiding tot een scheuring. Een scheuring van veel grotere omvang dan afscheidingen die wij in Nederland hebben gekend.
In 1843 verliet een derde van de predikanten en alle zendingsarbeiders de Kerk van Schotland om de Vrije Kerk van Schotland (Free Church) te vormen. Ook William Hamilton Burns ging hierin mee. Hij heeft wel als een schaduw gevoeld dat hij minder dan daarvoor zichzelf als predikant van de gehele gemeenschap kon zien. In het noorden van Schotland was dat anders dan in het zuiden. In het noorden koos namelijk meer dan 90% van de bevolking voor de Free Church.
Op de dag des Heeren mocht Burns in 1859 dit aardse leven verlaten. Drie kwartier voordat hij stierf, hadden zijn kinderen die rond zijn sterfbed stonden samen met hem nog het lied van de achttiende-eeuwse prediker gezongen ‘Children of the heavenly king’. In dit lied wordt beleden dat gelovigen hier op aarde bij reis naar het nieuwe Jeruzalem de lof van het Lam bezingen Reeds nu zijn ze daarom gelukkig en heel spoedig zullen zij delen in het geluk van de gezaligden voor Gods troon.
Voor wie de Engelse taal beheerst kan ik de biografie over William Hamilton Burns hartelijk aan-bevelen. In het bijzonder geldt dit predikanten en studenten in de theologie. Iain Murray, een van de oprichters van de Banner of Truth en vele jaren lang directeur ervan, is van mening dat deze biografie een van de beste Schotse biografieën over een predikant is.
Burns was ervan overtuigd dat de prediking die de Heere gebruikt om Zijn kerk te bouwen waar-schuwing, indringend en appellerend is. Hij was ook doordrongen van het belang om degenen die door God uit de duisternis tot het licht waren getrokken te funderen in de Bijbelse boodschap opdat zij niet onder de indruk kwamen van allerlei mooi klinkende maar toch niet Bijbelse opvattingen. Wetend dat alleen God de wasdom kan geven, wist hij zich geroepen te planten en na te maken. Dat maakt het kennis nemen van zijn levensgang nuttig voor anderen.
N.a.v Islay Burns, The Pastor of Kilsyth: The Life and Times of W.H. Burns, herdruk (Edinburgh: Banner of Truth, 20-19), hardcover 312 pp., £12,50 (ISBN 9781848718715)
Dr. P. de Vries - artikelen en opinie 