De hoed en de rand. Over hoofdbedekking (en nog veel meer…)

Inleiding

In Nederland dragen in een deel van de kerken van de gereformeerde gezindte meisjes en vrouwen een hoofdbedekking in de kerk. Hier en daar geldt dat ook nog altijd voor evangelische christenen. Dan is het nooit een hoed, maar een sjaal of een hoofddoekje. In evangelische kringen zie je dan dat vrouwen dat ook buiten de samenkomsten van de gemeente doen en in ieder geval thuis als er gebeden wordt een hoofddoekje of sjaal omdoen.

Zeker in kerken van de gereformeerde gezindte zien veel vrouwen en meisjes het puur als een gewoonte die hoort bij eigen kring. Woont men bijvoorbeeld een trouwdienst in een ander kerk­verband bij dan draagt men geen hoofdbedekking. Ik spreek uit ervaring. Meisjes en vrouwen van wie ik wist dat zij in eigen kerk een hoofddeksel droegen, zag ik in tegenstelling tot eigen gemeen­teleden zonder hoofdbedekking in de dienst verschijnen. Ook op vakantie laat men het dan vrijwel altijd na, als men er zo instaat.

Menigeen weet niet dat het dragen van een hoofdbedekking door vrouwen in kerkelijke samen­kom­sten bepaald niet alleen in Nederland voor komt. Tot in de twintigste eeuw was het wereldwijd in vrijwel alle kerken het geval, tot welke stroom van het christelijke geloof zij ook behoorden. Nog altijd wordt van vrouwen en meisjes die een Oosters-orthodox kerkgebouw betreden, verwacht dat zij hun hoofd bedekken. Tot het Tweede Vaticaanse concilie gold deze verplichting ook binnen de Rooms-Katholieke Kerk.

*

Een helder, toegankelijk en Bijbels boekje over de hoed en de rand

Wat is de achtergrond van het dragen van een hoofdbedekking door vrouwen en is het alleen een kerkelijke gewoonte of is het meer? Het is echt meer, want het dragen van een hoofbedekking door vrouwen gaat terug op een apostolisch bevel in 1 Korinthe 11. Een zeer instructief en toegankelijk boekje is hierover geschreven door dr. M. Klaassen en Sara-Maria Smit. In veertig Q&A’s leggen zij uit dat het dragen van een hoofdbedekking door vrouwen niet alleen door de apostel Paulus wordt gevraagd, maar ook waarom hij het verwacht en dat dit apostolisch bevel nog altijd geldig is.

Het boekje kreeg niet voor niets de aansprekende titel De hoed en de rand omdat heel nadrukkelijk het kader waarin het apostolische bevel gegeven wordt aan de orde wordt gesteld. Dat is het onderscheid in positie tussen man en vrouw vanuit de schepping. Duidelijk is dat het in 1 Korinthe 11 niet alleen om de verhouding man en vrouw binnen het huwelijk gaat, maar breder man en vrouw in het algemeen.

Als teken dat een vrouw de scheppingsorde aanvaardt, draagt zij een hoofbedekking. Waar men van mening over kan verschillen is of dit alleen voor samenkomsten in de gemeente geldt of ook daar-buiten. Klaassen kiest voor het eerste, Sara-Maria Smit voor het tweede. Hierin pleiten zij om gewe-tens vrij te laten in hun keuze.

Zij gaan in op de vraag of wij in onze tijd niet naar een cultureel equivalent voor de hoofdbedekking moeten zoeken. Immers ook voor de heilige kus wordt dat gedaan. In onze cultuur is dat een hartelijke handdruk. Er zijn ook culturen waar men de neuzen tegen elkaar houdt. Punt is dat er feitelijk geen cultureel alternatief is. Het gaat erom dat het hoofd van de vrouw wordt bedekt als teken dat zij erkent dat de man het hoofd van de vrouw is. Is het dragen van een hoofdbedekking echt belangrijk? Het antwoord van de auteurs is dat de Heere het vraagt en dat moet voor een christen voldoende zijn. zij pleiten ervoor om er al direct met kleine meisjes mee te beginnen.

Zelf zou ik niet graag beweren (dat doen de auteurs trouwens ook niet) dat deze zaak rechtstreeks de zaligheid raakt. Vrouwen en meisjes kunnen op dit punt een blinde vlek hebben, omdat hen dit nooit in de kring waartoe zij behoren, is verteld. Dan weet ik echter ook voorbeelden van vrouwen die, hoewel dit het geval was, door persoonlijk Schriftonderzoek van de blijvende opdracht van het dragen van een hoofdbedekking overtuigd werden. Is men er wel bij opgevoed en weet men van de Bijbelse achter-grond en breekt men er toch mee, dan is er eigenlijk altijd meer aan de hand en zie je op termijn vaak meer veranderen en dat niet ten positieve.

Ik kan iedereen aanraden dit boekje te lezen. Juist ook vanwege het bredere kader waarin de vraag naar de hoofdbedekking wordt behandeld. Een christen moet bereid zijn een tegenculturele houding in te nemen ten opzichte van de omliggende samenleving. Dat is een zaak die in onze samenleving die steeds minder door christelijke normen en waarden wordt gestempeld, steeds meer gaat spelen.

Dr. M. Klaassen en Sara-Maria Smit, De hoed en de rand. Over hoofdbedekking (en nog  veel meer…) (Kampen: Brevier, 2021), paperback 124 pp., €9,99 (ISBN 9789492433411)