Kun je geloven zonder kennis van zonde te hebben?
Mij werd onlangs gevraagd of het mogelijk is te geloven zonder kennis van zonden te hebben. Bij de beantwoording van deze vraag is het van belang te weten dat er meer vormen van geloof zijn. In zijn vragenboekje spreekt Abraham Hellenbroek, één van de mannen van de Nadere Reformatie, over historisch geloof, wondergeloof, tijdgeloof en zaligmakend geloof. Nu kan men het historische geloof, het tijdgeloof en het wondergeloof bezitten en beoefenen zonder dat er sprake is van kennis van zonde laat staan van droefheid naar God.
Dat wordt anders wanneer we spreken over het zaligmakende geloof Dan vlucht men overtuigd van zonde en schuld tot de Heere Jezus Christus als de enige Zaligmaker. De Heere Jezus Christus is de Zaligmaker Die ons verlost van de toe-komende toorn. Zonder de hartelijk erkenning dat wij de toe-komende toorn hebben verdiend heeft het geloof geen inhoud en is het niet meer dan een intellectuele redenering, hoe rechtzinnig die redenering ook kan zijn. Wie mensen beweegt tot een geloof zonder kennis van zonde, beweegt hen niet tot het zaligmakende geloof.
*
Geen geloof zonder bekering
Het Nieuwe Testament laat ons zien dat geloof nooit zonder bekering is. Bekering betekent dat wij ons afkeren van de zonden en ons toekeren naar God. En hoe kan sprake zijn van een zich afkeren van de zonde als we niet weten wat zonde is of als we het wel weten, maar er geen last van hebben?
Kohlbrugge zei op zijn sterfbed van de Heidelbergse Catechismus: ‘De Heidelberger, de eenvoudige Heidelberger, houdt daaraan vast mijn kinderen.’ Het belang en de waarheid van deze uitspraak blijkt wel in het bijzonder als het gaat om de kennis van zonde en genade, van wet en Evangelie.
De Heidelbergse Catechismus leert ons dat we van ellende, verlossing en dankbaarheid moeten weten om zalig te leven en te sterven. Wie een ware christen is, is overtuigd dat hij de toekomende toorn heeft verdiend (ellende), gevlucht tot Christus en vlucht telkens weer opnieuw tot Hem (verlossing) en wenst tot Gods eer te leven, omdat hij Gods vergevende liefde in Christus mag proeven en smaken (dankbaarheid).
De kennis van geen van de drie stukken kan worden gemist. Kennis van verlossing en dankbaarheid zonder kennis van schuld is een kennis die geen betekenis en geen echte inhoud heeft. Het is geen waarachtige kennis van verlossing en van dankbaarheid. De verwondering ontbreekt. Die verwonde-ring heeft John Newton heel treffend en ontroerend verwoord in een gezang dat zijn meest bekende gezang is geworden. Ik geef de eerste twee coupletten door:
Amazing grace, how sweet the sound,
That saved a wretch like me;
I once was lost, but now am found;
Was blind, but now I see.
*
’t Was grace that taught my heart to fear,
And grace my fears relieved;
How precious did that grace appear
The hour I first believed!
Evenmin heeft het louter voorkomen van kennis van zonde zaligmakend betekenis. Met het besef dat men buiten staat, staat men niet binnen. Als het gaat om hoe diep kennis van zonde moet zijn en wanneer kennis van zonde echt betekenis krijgt, moet altijd weer het antwoord zijn: zo diep dat zij ons uitdrijft tot Christus. Alleen door geloof in Hem delen we in de zaligheid.
Ik gaf al aan dat een levend geloof nooit voorkomt zonder waarachtige bekering. In de Heidelbergse Catechismus wordt in zondag 7 over het geloof en in zondag 33 over de bekering. Daar wordt bekering aan de ene kant omschreven als een hartelijk leedwezen (verdriet) dat wij God door onze zonden hebben vertoornd en aan de andere kant als een hartelijke vreugde in God door Christus. Er is geen levend geloof zonder droefheid naar God over de zonden en geen levend geloof zonder vreugde in God door Christus. Daarbij geldt wel dat de vreugde de droefheid overtreft en als geloof in aan-schouwen overgaat de droefheid verleden tijd wordt en de vreugde volkomen wordt.
*
Thomas Charles over overtuiging van zonde
Thomas Charles is vooral bekend omdat Mary Jones uit zijn hand een Bijbel ontving. Een gebeurtenis die aanleiding was tot de oprichting van de ‘British and Foreign Bible Society’. Charles was een Anglicaans predikant met methodistische overtuigingen. In Wales was hij niet aan een Anglicaanse parochie verbonden maar diende hij de noordelijke associatie van de societies van calvinistische methodisten. Hij had de directe zorg over de society in zijn woonplaats Bala.
Charles schreef onder andere een Bijbelse encyclopedie. In deze encyclopedie behandelde hij ook de geloofsleer. Onder het lemma ‘overtuiging van zonde’ schreef hij onder andere het volgende: ‘De mate van overtuiging, zonde en van schrik is niet altijd gelijk. Er kunnen grote verschrikkingen zijn, terwijl de overtuiging oppervlakkig is. een levend besef van het gevaar waarin men verkeert zonder erken-ning van de overtredingen die dat hebben veroorzaakt.
Er kan ook een diepe, ware en door de verlichting van Gods Geest veroorzaakte kennis van zonde zijn die vergezeld wordt met slechts een lichte schrik. Men is zich meer bewust van de overtreding dan van de straf erop. Die overtuiging blijkt in goddelijke droefheid over de zonde. Ze verafschuwt de zonde. Ze verheerlijkt God en verwondert zich erover dat men gespaard bleef zonder gestraft te worden.
Deze overtuiging is als het gaat om de mate ervan niet gelijk, maar bij allen die haar deelachtig zijn, heeft zij hetzelfde karakter en zij is onmisbaar voor het beoefenen van waarachtig berouw en het zich bekeren tot God. Want hoe kan men berouw hebben over de zonde zonder het kwaad ervan te beseffen? En wie zal zich afkeren van de zonde zonder dat hij het gevaar en de walgelijkheid ervan erkent? (….)
Als de overtuiging grondig en zaligmakend is, merkt zij de verdorven natuur van elke zonde op en het voortbestaan ervan gedurende het leven op aarde. Daarmee correspondeert het innige pleiten om een Zaligmaker (Joh. 16:8-9; 1 Joh. 1:8-9; Matth. 11:28, Luk 5:31; Rom/. 5:12; Ps. 51:5; Gen. 6:5; Jer. 17:9; Gal. 3:10; Hand. 2:37; 16:30; Rom. 3:20; 7:7, 9-14; Zach. 12:10) (…)
Een mens kan weten in welke mate hij ervan overtuigd is een schuldig zondaar te zijn:
- Uit het feit dat hij niet tot God wenst te naderen dan door een Middelaar
- Uit de waarde die hij toekent aan het bloed van de Zaligmaker
- Uit zijn bereidheid om het zowel bij geestelijke als tijdelijke zegeningen van God te verwachten
- Uit zijn dankbaarheid over alles wat hem wordt geschonken
- Uit zijn gelukkige onderwerping onder Gods almachtige hand
- Uit zijn bereidheid de zonde te belijden waar dat nodig is
- Uit de ootmoed waarmee hij waarschuwingen en vermaningen ontvangt
- Uit zijn bereidheid beter van anderen dan van zichzelf te denken.’
Ik zou de lezer van deze bijdrage willen aansporen zichzelf op deze punten te onderzoeken. Wees niet tevreden met een overtuiging van zonde die er niet toe leidt dat u tot Christus vlucht en op Hem leunt. Buiten Hem is immers geen leven.
Wees niet tevreden met een geloof dat niet vermengd is met kennis van zonde en droefheid over de zonde. Hoe eerder u dit geloof kwijtraakt, hoe beter het is. Het vertoont namelijk niet de bijbelse kenmerken van het door de Heilige Geest gewerkte geloof.
Als u na zelfonderzoek niet durft te belijden of u Christus liefhebt, maar het ook niet durft te ontkennen, bid dan: ‘Heere, als ik U nog niet liefheb, geef dat ik U nu liefkrijg en als ik nu reeds liefheb, geef dat ik U meer liefkrijg.’
*
John Aaron, Thomas Charles of Bala (Edinburgh: The Banner of Truth, 2022), hardcover 408 pp., £15,50 (ISBN 9781800400955)
John Aaron is een gepensioneerde onderwijzer uit Swansea in Zuid-Wales. Hij heeft meerdere publicaties op zijn naam staan over de kerkgeschiedenis van Wales. De laatste biografie over Thomas Charles in het Engels en Welsh dateert van 1908. Daarom is het zeer verheugend dat Aaron na zijn pensionering tijd heeft vrijgemaakt om een nieuwe biografie over Charles te schrijven. De vele facetten verbonden met het leven en optreden van Charles worden door hem kundig en congeniaal beschreven. Zij die de Engelse taal machtig zijn, kan ik deze biografie hartelijk aanbevelen.
Dr. P. de Vries - artikelen en opinie 